Solun - prst znanja

Doznala sam novo značenje reči ANO!
Na grčkom - GORNJI.
Na slovačkom - DA.
Moj muž Slovak i ja u Solunu, brzo smo se složili:
"Idemo u Ano? " - pitam ja.
"Ano" - odgovara on.

Ano poli - Gornji grad

Vatra koja je 1917. gutala Solun, ustuknula je kod Gornjeg grada, pred pramajkom Vizantijom:
- Manastirom Vlatadon (14. vek), darodavac carica Ana Savojska (1306 - 1360), zamonašena u Solunu.
- Zidinama Eptapirgiona, cara Teodosije I (347 - 395), autora "Solunskog edikta".
- vizantijskim kupatilom (12.vek) najočuvanijim u Grčkoj.
Danju Ano poli deluje pitomo, pitoma bež na bivšoj rezidenciji turskog perfekta (Centar za nacionalne i religijske studije), dok se noću po Ano poliju muvaju aveti, ispreči se neuknjižena slepa ulica ili "galopira" konj Muse babe kraj njegovog turbeta.

Centar za nacionalne i religijske studije

Grci su izmislili demokratiju i staraju se o kućama - muzejima, oca moderne Turske, Mustafe Kemala - Solun i oca modernog Egipta, Muhameda Alija - Kavala, iako su "očevi" podrivali grčke interese.

Ataturkova kuća

Od 1490. god, 20 000 Jevreja, Sefarda prognanih iz Španije pristižu u Solun.
Grad čiji je osnivač Grk, kralj Kasandar (350. - 297. pne) okupiran 500 godina od Turaka, imao je španski nadimak Madre de Israel (majka Izraela) i najbrojniju jevrejsku zajednicu na svetu!

Ali!
Ali, fundamentalni Solun pruža svoj nevidljivi prst ka Srbiji.
U širem centru Soluna je Srpsko vojničko groblje Zejtinlik, gde počivaju najčasniji vojnici ikada.
U Solunu je streljan srpski obaveštajac Dragutin Dimitrijević (od Dimitrije) Apis koji je mogao kao bik rogom, da razbuca svaku monarhiju.
U Ano poliju za crkvu Sveti Nikola Orfanos i njene raskošne freske, srpski kralj Milutin (1253 - 1321) je slao srebrnjake.
Kada je rimski tetrah Galerije (250 - 311) naručio sebi palatu, hajde da prebrine brigu, naručio je i mauzolej - Rotondu.
Od palate potrajao je samo luk (Kamara) , sa detaljima borbe između Rimljana i Persijanaca.

I Rotonda.
Masivna i cilindrična sa zidovima debljine 6m, ona se ruga zemljotresima.

Galerija, na majku, ljutog neznabožca, uzrujalo je hrišćanstvo, te je preduhitrio Konstantina Velikog i 30. aprila 311. god. doneo edikt tolerancije.
Umro je 5. maja iste godine a sahranjen u Feliks Romulijani, svojoj drugoj kući u Srbiji. Dva cara sa prostora Srbije, Galerije i Konstantin "oslobodila" su hrišćane!
Rotonda je čamila prazna do kraja 4.veka, kada je Teodosije I, ulepšava mozaicima i otvara kao crkvu. Kasnije je primala muslimane kao džamija, pa opet pravoslavce kao crkva Sveti Đorđe.

Najstarija zgrada u Solunu ili najstarija crkva na svetu, svejedno, Rotonda neuništiva je - Solun!

Zaštitnik Soluna
Sveti Dimitrije rođen u Solunu 270. god. bio je carski namesnik. Umesto da goni vernike, on je prenosio reč Gospodnju. Godine 306, Dimitrija su izboli kopljima dok se molio u tamnici ispod crkve Sveti Dimitrije.
Rimski beležnici iz Sirmiuma ( Sremska Mitrovica (od Dimitrije), Srbija), nisu smeli da budu aljkavi, ne u Sirmiumu, prestonici Rimskog carstva, a zabeležili su : đakonu Dimitriju, rođenom 270. god. u Sirmiumu, odrubljena je glava na Artemidinom mostu preko reke Save, 304. god. da bi se zastrašili hrišćani. Crkvu Svetog Dimitrija Sirmijumskog uništili su Huni.
Braća blizanci? Duhovni dvojnici? Isti svetac?